دانه قهوه چیست؟ انواع دانه قهوه

برای به دست آوردن دانه قهوه، دانه‌ای سبز رنگ کاشته می‌شود و پس از گذشت ۲.۵ ماه گیاهی کامل از آن به وجود می‌آید. این گیاه پس از تبدیل شدن به درخت دانه‌هایی می‌دهد که همان دانه قهوه است. برای جلوگیری از آسیب رسیدن به این گیاه و ثمر دادن آن، آن را حدود ۳ یا چهار سال در زیر سایبان قرار می‌دهند تا میوه دهد. داخل شکوفه‌های این گیاه به گیلاس قهوه تبدیل می‌‌شوند و با شکافتن این گیاس می‌توان دانه‌های قهوه را که سبز رنگ هستند مشاهده کرد.

بررسی انواع دانه قهوه

دانه قهوه روبوستا

گیاهی که دانه‌های قهوه روبوستا از آن به دست می‌آید نسبت به عربیکا مقاوم‌تر است. این گیاه در ارتفاعات پایین‌تر رشد کرده و در برابر آفات نیز مقاومت بیشتری دارد که باعث شده نسبت به عربیکا قیمت پایین‌‌تری داشته باشد. برزیل، ویتنان، اوگاندا، هند و انرونزی از کشورهایی هستند که روبوستا را مرورش می‌دهند. از روبوستا برای ایجاد کرما یا فوم غلیظ روی اسپرسو  هم استفاده می‌کنند. این قهوه نسبت به عربیکا کافئین بالاتری داشته و و برای نوشیدن در ابتدای صبح یا بعدازظهر برای انرژی گرفتن مناسب است. دانه‌های روبوستا گردتر بوده و رنگ تیره‌تری دارد. درمورد طعم قهوه روبوستا می‌توان به طعم قوی و تلخ آن اشاره کرد. همین طعم و داشتن کافئین بیشتر باعث می‌شود نسبت به عربیکا محرک‌تر باشد.

طعم، رنگ و میزان کافیین از عوامل دخیل در تعیین کیفیت قهوه هستند و چون سطح این موارد در روبوستا بالاست ممکن است برای افرادی که به کافئین حساسیت دارند مناسب نباشد. همچنین اگر فردی به قهوه تلخ و قوی علاقه نداشته باشد هم ممکن است از نوشیدن قهوه روبوستا خالص بپرهیزد. اغلب مصرف‌کنندگان قهوه از قهوه‌هایی که ترکیبی از روبوستا و عربیکا هستند، استفاده می‌کنند. هنگام تهیه روبوستا بوی زنجبیل، شکلات تلخ و چوب در محیط می‌پیچد و پخش بوی بالایی دارد. همچنین میزان اسیدیته این قهوه نسبت به عربیکا کم‌تر است.

دانه قهوه عربیکا

دانه قهوه عربیکا از درختان عربیکا که در ارتفاع ۱۰۰۰ الی ۲۰۰۰ متری دریا رشد می‌کنند، حاصل می‌شود. این درختان در برابر آفات و شرایط نامساعد حساس هستند و رشد دادن آن‌ها دشوار است که همین دلیلی بر گران‌تر بودن این دانه‌ها است. این درختان در مناطق کوهستانی یمن، اتیوپی و سودان کشت داده می‌شوند که نام آن هم به کشورهای عربی بی‌شباهت نیست. این قهوه نسبت به نوع روبوستا کافئین کم‌تری داشته و شکل بیضی‌تری دارند. چربی و قند دانه‌های عربیکا نیز نسبت به روبوستا بیشتر است.

عوامل زیادی مانند شرایط رشد و روش فرآوری در طعم قهوه‌ها موثرند. قهوه عربیکا و روبوستا دو نوع پرطرفدار هستند که شرایط رشد و کشت آن‌ها متفاوت است. درمورد ظاهرشان می‌توان گفت که حالتی تخت و صاف دارند و خطی منحنی در وسط آن‌ها دیده‌می‌شود. از فواید قهوه عربیکا برای بدن می‌توان به تاثیر آن در زیبایی پوست و مو اشاره کرد. قهوه عربیکا حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به بهبود سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از برخی سرطان‌ها کمک می‌کند. همچنین این قهوه حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی‌ای مانند منیزیم و پتاسیم است. قهوه عربیکا در تنظیم فشار خون، تامین آب بدن و کاهش وزن نیز موثر است. این قهوه با افزایش متابولیسم بدن باعث لاغری می‌شود.

دانه لیبریکا

قهوه لیبریکا از قهوه‌های نادری است که فقط در برخی مناطق خاص کشت می‌شود. لیبریکا برای اولین بار در ناحیه لیبریا که در غرب آفریقا قرار دارد کشف شد. گیلاس لیبریکا نسبت به عربیکا و روبوستا دیرتر خشک می‌شود و همین امر باعث طعم ویژه میوه‌ای آن می‌شود. گفته‌می‌شود طعم لیبریکا به جک‌فروت و میوه‌های هسته‌دار شباهت دارد. حدود ۱ الی دو درصد قهوه‌های جهان از این نوع است.

دانه‌های لیبریکا درشت‌تر بوده و به‌دلیل طعم متفاوت و دلپذیرش که باعث‌شده مصرف‌کنندگان خاصی به‌آن علاقه داشته باشند، قیمت بالاتری هم دارد. دانه‌های این قهوه نسبت به روبوستا و عربیکا کافئین کمتری دارند و همین آن را برای استفاده توسط افرادی که مشکل کم‌خوابی دارند مناسب می‌کند. همچنین این قهوه تلخی کم‌تری نسبت به روبوستا و عربیکا دارد و افرادی که نمی‌توانند تلخی آن دو را تحمل کنند می‌توانند قهوه لیبریکا را امتحان کنند.

دانه قهوه اکسلسا

قهوه اکسلسا در کلمبیا، مالزی، فیلیپین و مناطق مرزی بین لائوس و ویتنام حاصل می‌شود. گیاه این قهوه در ارتفاع ۴۰۰ الی ۱۵۰۰ متری رشد کرده و مقاومت بالایی در برابر آب و هوای گرم و خشک دارد. دانه‌های اکسلسا به‌دلیل رشد در شرایط متفاوت اندازه و طعم متفاوتی نسبت به عربیکا دارند. این قهوه به‌صورت محدود تولیدشده و طرفداران خاصی دارد. دانه‌های اکسلسا شکلی برجسته و رنگ مشکی کم‌رنگی دارند. طعم شیرین ک ملایم آن هم از نت‌های شکلات و میوه‌های خشک نشات می‌گیرد.

این قهوه به‌دلیل رشد در شرایط محیطی خاص و طعم متفاوت به عنوان قهوه‌ای ارزشمند و خاص شناخته می‌شود. درمورد طعم آن می‌توان به تلخی و اسیدیته کم‌تر اشاره کرد. همچنین رایحه دل‌نشین میوه‌های خشک و گل‌های آسیایی هنگام تهیه آن در محیط پخش می‌شود‌. طعم شکلاتی ملایم و شیرینی که قهوه لابریکا دارد بسیار لذت‌بخش است. همچنین پوشش بدنه کامل آن نیز آن را برای استفاده از اسپرسو ریسترتو و اسپرسو فلات وایت مناسب کرده است. درمورد قیمت قهوه لابریکا باید گفت که به دلیل کم‌یاب بودن و ویژگی‌های خاصش قینت بالاتری دارد ولی در کل قیمت آن به شرایط بازار و محل تولید بستگی دارد.

سخن پایانی

دانه قهوه روبوستا، عربیکا، لیبریکا و اکسلسا از دانه‌های معروف قهوه هستند که ویژگی‌ها و عطر و رعم هرکدام برحسب شرایط رشدشان متفاوت است. دانه روبوستا برخلاف عربیکا به‌دلیل مقاومت در برابر آفات از رشد سریع و قیمت پایین‌تری برخوردار است. این دو دانه در شکل و طعم و میزان کافئین هم متفاوت‌اند. دانه لیبریکا دانه‌ای کم‌یاب است و در مناطقی مانند غرب آفریقا تولید می‌شود. دانه اکسلسا نیز به‌دلیل نادر بودن و داشتن طعم منحصربه‌فرد که فقط برخی از قهوه‌دوستان آن را می‌پسندند قیمت بالاتری دارد.